แคทเธอรินแห่งวาลัวส์ สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ

กาทรีนแห่งวาลัว สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ (ฝรั่งเศส: Catherine de Valois,อังกฤษ: Catherine of Valois) (27 ตุลาคม ค.ศ. 1401 – 3 มกราคม ค.ศ. 1437) กาทรีนพระราชสมภพเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ. 1401 ที่ปารีสในประเทศฝรั่งเศส เป็นพระธิดาของ พระเจ้าชาร์ลที่ 6 แห่งฝรั่งเศสและเอลีซาเบ็ทแห่งบาวาเรีย-อิงก็อลชตัท สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส (Isabella of Bavaria) ทรงเสกสมรสกับสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ และทรงได้รับการราชาภิเษกเป็นพระราชินีเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1421 เป็นพระราชินีระหว่างวันที่ 2 มิถุนายน ค.ศ. 1420 - 31 สิงหาคม ค.ศ. 1422 แคทเธอรินสวรรคตเมื่อวันที่ 3 มกราคม ค.ศ. 1437 ที่ลอนดอนในราชอาณาจักรอังกฤษ

กาทรีนแห่งวาลัวเสด็จพระราชสมภพในปารีสเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ. 1401 ทรงเป็นพระราชธิดาพระองค์เล็กในบรรดาพระราชบุตร 12 พระองค์ของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6 แห่งฝรั่งเศสกับเอลีซาเบ็ทแห่งบาวาเรีย-อิงก็อลชตัท พระมเหสี ซึ่งพระเชษฐภคินีของพระองค์เคยเป็นพระราชินีแห่งอังกฤษก่อนหน้าพระองค์จากการอภิเสกสมรสกับพระเจ้าริชาร์ดที่ 2 (อิซาเบลแห่งวาลัว) วัยเยาว์ของพระองค์เต็มไปด้วยความขัดแย้งและขัดสนภายในราชวงศ์ อาการป่วยทางจิตของพระบิดาและการถูกทอดทิ้งของพระมารดาทำให้พระองค์มีชีวิตวัยเด็กที่ไม่ค่อยมีความสุขนัก

ปี ค.ศ. 1403 กาทรีนในวัยไม่ถึง 2 พรรษาถูกจับหมั้นหมายกับชาร์ลส์ ทายาทของหลุยส์ ดยุคแห่งบูร์บง ปี ค.ศ. 1408 พระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษได้ยื่นข้อเสนอทำข้อตกลงสันติภาพกับฝรั่งเศสโดยให้เฮนรี (อนาคตพระเจ้าเฮนรีที่ 5) พระโอรสของพระองค์สมรสกับพระธิดาคนใดคนหนึ่งของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6 แห่งฝรั่งเศส การพูดคุยกันถึงความเป็นไปได้และแผนการสมรสกินเวลาหลายปีโดยมีสมรภูมิอาแซ็งกูร์คั่น ในเงื่อนไขหนึ่งของข้อตกลงสมรส พระเจ้าเฮนรีได้เรียกร้องให้คืนนอร์ม็องดีและอากีแตนให้พระองค์

วันที่ 25 ตุลาคม ค.ศ. 1415 พระเจ้าเฮนรีที่ 5 ได้รับชัยชนะครั้งใหญ่ที่อาแซ็งกูร์ สงครามดำเนินต่อไปอีกสองสามปีขณะที่พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 6 พระบิดาของกาทรีนมีสภาพจิตคุ้มดีคุ้มร้าย ในปี ค.ศ. 1418 แผนการสมรสก็ถูกหยิบยกขึ้นมาคุยกันบนโต๊ะอีกครั้ง สุดท้ายหลังรูอ็องแตก พระเจ้าเฮนรีได้พบกับกาทรีน, พระมารดาของพระองค์ และดยุคแห่งบูร์กอญในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1419 พระองค์จุมพิตและกอดทั้งพระมารดาและพระธิดา พระองค์อาจเลือกกาทรีนเป็นเจ้าสาว แต่มีอีกสิ่งหนึ่งที่พระองค์อยากได้มากกว่าคือราชบัลลังก์ฝรั่งเศสที่ทรงอ้างสิทธิ์จากการเป็นลูกหลานของอิซาเบลแห่งฝรั่งเศส พระเจ้าเฮนรีมาในฐานะผู้รุกราน มีการทำข้อตกลงกันว่าพระองค์จะสละการอ้างสิทธิ์ในตำแหน่งกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสหากกาทรีนสมรสกับพระองค์ โดยพระโอรสธิดาของกาทรีนกับพระองค์จะได้เป็นทายาทของพระเจ้าชาร์ลส์ เมื่อสนธิสัญญาทรัวได้รับการลงนามทั้งคู่ก็ได้หมั้นหมายกัน

พระเจ้าเฮนรีได้ควบคุมนอร์ม็องดีและอากีแตนตามเงื่อนไขในสนธิสัญญา พระองค์ได้เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแห่งฝรั่งเศสในช่วงที่พระเจ้าชาร์ลส์ยังมีชีวิตอยู่ และจะได้สิทธิ์ในการเป็นผู้สืบทอดตำแหน่งหลังการสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าชาร์ลส์ ซึ่งหากเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นฝรั่งเศสกับอังกฤษจะถูกรวมเป็นหนึ่งภายใต้พระมหากษัตริย์คนเดียว

ปี ค.ศ. 1420 กาทรีนได้สมรสกับพระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ คู่สมรสข้าวใหม่ปลามันอยู่ด้วยกันในช่วงที่พระเจ้าเฮนรีทำการปิดล้อมเมืองหลายแห่งและฉลองคริสต์มาสด้วยกันที่พระราชวังลูฟร์ ทั้งคู่เดินทางออกจากปารีสไปรูอ็อง ต่อด้วยกาแล ก่อนล่องเรือไปโดเวอร์ วันที่ 24 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1421 กาทรีนได้รับการสวมมงกุฏเป็นพระราชินีที่วิหารเวสต์มินสเตอร์ ไม่นานนักพระเจ้าเฮนรีก็ต้องออกเดินทางไปทั่วอังกฤษ โดยในตอนแรกพระองค์ได้ทิ้งกาทรีนไว้ในลอนดอน ต่อมาในปีเดียวกันกาทรีนได้ตามไปสมทบกับพระองค์ในช่วงอีสเตอร์ ไม่นานนักพระนางก็ตั้งครรภ์ เฮนรี พระโอรสของกาทรีนกับพระเจ้าเฮนรีที่ 5 เสด็จพระราชสมภพในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1421 ขณะพระเจ้าเฮนรีอยู่ในฝรั่งเศส เดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1422 กาทรีนเดินทางไปฝรั่งเศสพร้อมกับจอห์น ดยุคแห่งเบดฟอร์ด เพื่อไปสมทบกับพระสวามี โดยทิ้งพระเจ้าชายน้อยไว้ ขณะอยู่ในฝรั่งเศสพระเจ้าเฮนรีประชวรด้วยโรคบิดและสิ้นพระชนม์ในวันที่ 31 สิงหาคม ค.ศ. 1422 ทิ้งราชบัลลังก์อังกฤษไว้ในมือทารกน้อย ขณะที่กาทรีนไม่ได้อะไรเลย พระนางไม่ได้เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินไม่ว่าจะในฝรั่งเศสหรืออังกฤษ ไม่ได้แม้แต่สิทธิ์ในการดูแลพระโอรสที่ตอนนี้กลายเป็นพระเจ้าเฮนรีที่ 6 พระองค์ได้เข้าร่วมพิธีศพของพระเจ้าเฮนรีที่ 5 ที่กลับมาจัดในอังกฤษและได้กลับมาอยู่กับพระโอรสอีกครั้ง

ในช่วงวัยเยาว์พระเจ้าเฮนรีที่ 6 ได้รับการศึกษาและเลี้ยงดูโดยชาวแลงคาสเตอร์ ขณะที่ดยุคแห่งยอร์ก พระปิตุลาของเฮนรีครองอำนาจไว้ในมือในฐานะผู้พิทักษ์ บทบาทของกาทรีนหลักๆ แล้วมีเฉพาะในทางพิธีการ กาทรีนอาศัยอยู่ในดินแดนในครอบครองของดยุคแห่งแลงคาสเตอร์โดยมีปราสาทและคฤหาสน์หลายหลังอยู่ในการครอบครองของพระนาง พระนางมักปรากฏตัวร่วมกับกษัตริย์ทารกในวโรกาสสำคัญต่างๆ

เดือนกันยายน ค.ศ. 1422 พระบิดาของพระองค์สวรรคตทำให้พระโอรสของพระองค์กลายเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสตามสนธิสัญญาที่ทำไว้

กาทรีนมีพระชนมายุเพียง 21 พรรษาในตอนที่ตกพุ่มม่าย พระองค์ใช้เวลาช่วงแรกหลังการเป็นม่ายกับพระโอรส แต่ไม่นานพระองค์ก็มีความสัมพันธ์อันหวานชื่นกับเอ็ดมุนด์ โบฟอร์ต ข่าวลือเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างพระมารดาของกษัตริย์กับเอ็ดมุนด์ โบฟอร์ตนำไปสู่การออกรัฐบัญญัติของสภานิติบัญญัติที่ห้ามไม่ให้พระราชินีม่ายสมรสโดยไม่ได้รับการอนุญาตจากกษัตริย์และสภา ข้อห้ามไม่ได้มีบทลงโทษรุนแรงแต่ถูกตั้งขึ้นด้วยกลัวว่าหากทั้งคู่สมรสกัน เอ็ดมุนด์จะหาทางเพื่อให้ได้เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินของกษัตริย์น้อย กาทรีนปรากฏตัวต่อหน้าสาธารณชนน้อยครั้ง แต่พระองค์ก็ปรากฏตัวในพิธีราชาภิเษกของพระโอรสในปี ค.ศ. 1429

กาทรีนแห่งวาลัวเริ่มสัมพันธ์ลับครั้งใหม่กับโอเวน ทิวดอร์ คหบดีชาวเวลส์ที่อยู่ในครัวเรือนของพระนาง ไม่มีใครรู้ว่าทั้งคู่พบเจอกันที่ไหนอย่างไร นักประวัติศาสตร์เสียงแตกว่ากาทรีนอาจสมรสกับโอเวน ทิวดอร์อยู่แล้วก่อนหน้าที่จะมีรัฐบัญญัติ หรือไม่ทั้งคู่ก็อาจสมรสกันอย่างลับๆ หลังมีรัฐบัญญัติ ทั้งคู่สมรสกันในปี ค.ศ. 1432 โดยไม่ได้รับอนุญาต ปี ค.ศ. 1436 โอเวน ทิวดอร์ถูกจองจำ ส่วนกาทรีนก็เกษียณตนเข้าวิหารเบอร์มอนด์ซีย์ ทรงสวรรคตที่นั่นในปีต่อมา การสมรสของทั้งคู่ถูกเปิดเผยหลังพระองค์สวรรคต

การสมรสถูกเปิดเผยในฤดูร้อนของปี ค.ศ. 1436 ซึ่งพระสุขภาพของพระนางกำลังย่ำแย่ พระนางอาจถูกส่งตัวไปอยู่ที่วิหารเบอร์มอนด์ซีย์ หรือไม่พระนางก็เลือกจะไปสวรรคตที่วิหารดังกล่าวเอง พระนางเสด็จสวรรคตในวันที่ 3 มกราคม ค.ศ. 1437 ด้วยพระชนมายุเพียง 35 พรรษา หลังการสวรรคตโอเวนถูกจับกุมและถูกจองจำจนถึงปี ค.ศ. 1439 เขาได้รับการอภัยโทษจากพระเจ้าเฮนรีที่ 6 ที่รักใคร่เอ็ดมุนด์และแจสเปอร์ พระอนุชาต่างบิดาของพระองค์และแต่งตั้งให้เป็นเอิร์ลแห่งริชมอนด์และเอิร์ลแห่งเพมโบรกตามลำดับ เอ็ดมุนด์สมรสกับมาร์กาเร็ต โบฟอร์ต บุตรของทั้งคู่จะกลายเป็นพระเจ้าเฮนรีที่ 7 แห่งอังกฤษ กาทรีนจึงเป็นพระอัยกีของกษัตริย์ราชวงศ์ใหม่ที่ปกครองอังกฤษ